ค้อนน้ำหรือ Water Hammer คือ ปรากฏการณ์ซึ่งสามารถเกิดขึ้นในระบบท่อที่มีวาล์วหรืออุปกรณ์ควบคุมติดตั้งอยู่ซึ่งอาจเป็นท่อน้ำหรือไอน้ำก็ได้ สาเหตุของการเกิดค้อนน้ำคือ มีการเปลี่ยนแปลงแรงดันอย่างรวดเร็ว หรือคลื่นกระแทกของแรงดันสูงๆ โดยเป็นผลจากของไหลในท่อมีการเปลี่ยนทิศทางหรือการเปิด-ปิดวาล์วแบบฉับพลัน คลื่นกระแทกนี้ยังเป็นที่รู้จักกันว่าเป็น hydraulic shock หรือ hydraulic surge สังเกตได้ง่ายในระบบจะมีเสียงกระแทกดังปังๆทันทีที่มีการปิดวาล์ว
ความเสียหายที่มีสาเหตุจากปรากฏการณ์ค้อนน้ำ หรือ Water Hammer
1. ความเสียหายจะเกิดขึ้นอย่างเห็นได้ชัดในเบื้องต้น คือส่งผลความแข็งแรงของข้อต่อ รอยเชื่อม ข้องอ ข้อแยก ทำให้มีอายุการใช้งานสั้นลง
2. Leaks เกิดการซึมหรือรั่วไหลออกจากท่อ ค้อนน้ำสามารถสร้างความเสียหายต่ออุปกรณ์, ข้อต่อและจุดเชื่อมต่ออื่นๆของท่อ ทำให้เกิดการรั่วซึม เริ่มต้นระยะแรกอย่างช้าๆและค่อยๆเพิ่มความรุนแรงเมื่อเวลาผ่านไป ซึ่งก่อให้เกิดความเสียหายหรืออันตรายอย่างมากมายในภายหลังได้
3. System Damage ค้อนน้ำส่งผลต่อระบบท่อทั้งหมด เช่น วาล์ว ปั๊ม ข้อต่อ รอยเชื่อม อุปกรณ์วัดค่าต่างๆ ปะเก็น หน้าแปลน อุปกรณ์ที่ใช้รองรับการขยายตัวของท่อ อุปกรณ์ยึดและรองรับท่อ รวมไปถึงการสึกกร่อนอย่างรวดเร็วของผนังท่อ
4. Ruptured Pipes การกระแทกของแรงดันสูง อาจทำให้ท่อมีรอยร้าวหรือแตกซึ่งมีค่าใช้จ่ายในการซ่อมแซมสูง รวมทั้งมีผลกระทบต่อระบบรวมที่อาจชะงัก ไม่สามารถทำงานต่อไปได้
5. External Property Damage ผลกระทบต่อระบบอื่นๆ น้ำที่ฉีดรั่วจากท่อแตก อาจเข้าสู่ระบบไฟฟ้าซึ่งเกิดผลที่ร้ายแรงตามมา หรือรอยร้าวซึมของท่อก่อให้เกิดความชื้นสูงในบรรยากาศซึ่งส่งผลเสียต่อโครงสร้างอาคารที่เป็นเหล็ก เกิดการผุกร่อน มีสนิม ความแข็งแรงลดลง อายุการใช้งานน้อยลง
6. Accidents อุบัติเหตุ มีผลต่อระบบความปลอดภัยในโรงงาน เช่น เมื่อมีน้ำนองที่พื้น อาจเกิดอุบัติเหตุส่วนบุคคลได้ง่าย หรือไฟฟ้ารั่วลัดวงจรจากน้ำที่รั่วไหลทำให้เกิดอันตรายถึงชีวิตได้
7. Downtime/Maintenance การต้องหยุดระบบแบบฉุกเฉิน/การซ่อมบำรุงที่นอกแผน ค้อนน้ำอาจทำให้เกิดการหยุดระบบเพื่อซ่อมแซมก่อนถึงวาระที่วางแผนไว้ รวมทั้งค่าใช้จ่ายที่เกิดขึ้นนอกเหนือประมานการณ์ที่ตั้งไว้
8. Environmental Issues มีส่วนในการทำให้สภาพแวดล้อมสูญเสียความปลอดภัย
การป้องกันการเกิด Water Hammer